7 TA SOG'LOM DON: NONUSHTA UCHUN BO’TQA VA GARNIR TANLAYMIZ

17.03.2023
Donlar muvozanatli ovqatlanishning muhim qismidir, chunki ular organizm salomatligini saqlash uchun zarur bo'lgan ko'plab oziq moddalar manbai hisoblanadi. Birinchidan, bu sekin uglevodlar bo'lib, biz sarflangan energiyani to'ldirishimiz kerak. Ikkinchidan, ular kaliy, magniy, fosfor, kaltsiy va vitaminlar, birinchi navbatda, E va B guruhi vitaminlari kabi turli xil mikroelementlarga boy. Va agar biz butun, ya'ni tozalanmagan donni tanlasak, unda don bilan birga biz katta miqdorda o'simlik oqsili va kletchatkaga ega bo’lamiz. O'simlik tolalari oshqozon-ichak traktining faoliyatini yaxshilaydi, tez to'yishni rag'batlantiradi, uzoq vaqt davomida ochlikni yo'qotadi, normal vaznni saqlashga yordam beradi, shuningdek, qandning so'rilishini sekinlashtiradi va shu bilan oziq-ovqatning glikemik indeksini pasaytiradi.
Bundan tashqari, donlar yil davomida bizda mavjud bo'lib, ular ancha uzoq umr ko'rishadi, ular mustaqil taom - ko'pchilik kunni bo'tqa bilan boshlashni afzal ko'radi - va garnir sifatida tayyorlanishi mumkin. Endi don turi juda xilma-xil, ammo ular turli xil ozuqaviy qiymatlarga ega, shuning uchun biz eng foydali donlarni aniqladik va ularning foydalari nimada ekanligini aytdik.
1. GRECHKA
Grechka doni uni
Barcha yormalardan grechka eng foydali oziq moddalarni o'z ichiga oladi, allergiyaga olib kelmaydi, jumladan, tarkibida kleykovina yo'qligi uchun va uni tayyorlash oson. Bu ekologik toza mahsulot, chunki u hech qachon genetik jihatdan o'zgartirilmagan. Bundan tashqari, grechkaga dalalarda kimyoviy moddalar bilan ishlov berilmaydi, chunki u begona o'tlar hujumiga duchor bo'lmaydi. Grechkaning o'ziga xos ta'mi oldindan qovurish orqali beriladi, bu bir vaqtning o'zida donning saqlash muddatini uzaytirish uchun amalga oshirila boshlandi. Ozuqaviy qiymati ancha yuqori bo'lgan yashil grechkani afzal ko’rgan yaxshi. Va, albatta, do'konda ham to'g'ri tanlay bilish kerak. Sotib olayotganda nimaga e'tibor berish kerakligini Rospotrebnadzor veb-saytida ko'rishingiz mumkin.
Grechkaning kaloriyaliligi - 300 kkal/100 g. Oqsillar - 14 g. Yog'lar - 3 g. Uglevodlar - 57 g. Kletchatka - 6 g. U juda ko'p B guruh vitaminlarini o'z ichiga oladi, minerallar ichida eng ko'pi temir, fosfor, kaliy, marganets, kaltsiy va magniy.
Grechkaning foydalari:

Oson va tez hazm bo'ladigan to'liq qiymatga ega o'simlik oqsili.
Temir va mis gemoglobin sinteziga hissa qo'shadi, bu anemiya boshlanishining oldini oladi.
Magniy va B guruh vitaminlari asab va yurak-qon tomir tizimini mustahkamlaydi, miyani faollashtiradi.
Kalsiy suyaklar va tishlarning mustahkamligiga hissa qo'shadi, yod esa gormonal fonni normallashtiradi.
Fenol birikmalar grechkani qarish jarayonini sekinlashtiradigan antioksidantlarga kiritish imkonini beradi.
Grechka bilan siz ko'plab qiziqarli taomlarni tayyorlashingiz mumkin - hatto sho'rva yoki parhez kotletini ham.
2. SULI YORMASI
SULI BO’TQASIDAN NONUSHTA
Tozalanmagan suli donlaridan olingan suli yormasi ham eng foydali donlar toifasiga kiradi. Bunday donlarni pishirish vaqti bilan tanib olish juda oson: 15 daqiqadan kam bo'lmasligi kerak. U eng ko'p kletchatkani o'z ichiga oladi va barcha vitaminlar, shu jumladan A, E va B guruhi vitaminlari, shuningdek, ruh, magniy, kalsiy, fosfor, temir va boshqa mikro va makro elementlar to'liq saqlanadi.
Ko'pincha, biz bug'langan va presslangan suli yormasini ishlatamiz, u qayta ishlanganidan so'ng, ozuqa moddalarining bir qismini yo'qotgan bo'lsa-da, hali ham juda yaxshi tarkibni saqlab qolgan bo’ladi. Nihoyat, shubhasiz vaqtni tejaydigan tez tayyor bo’ladigan donlar: ularga faqat qaynoq suv qo’shish kerak va ular iste’molga tayyor, lekin foyda jihatidan "bo'sh" emas, ba'zan esa zararli ham, chunki ishlab chiqaruvchilar ko'pincha ularga shakar va aromatizatorlar qo'shadilar.
Kaloriyaliligi - 340 kkal/100 g. Oqsillar - 12 g. Yog'lar - 5,8 g. Uglevodlar - 65 g. Kletchatka - 10 g.
Sulining foydalari:

Antioksidantlar immunitetni oshiradi va yallig'lanish kasalliklariga qarshi kurashadi.
Metionin aminokislotasi, magniy kabi, asab tizimiga stressga qarshi turishga yordam beradi.
Kletchatka ovqat hazm qilishni yaxshilaydi va foydali ichak bakteriyalari uchun ozuqa sifatida xizmat qiladi.
Beta-glyukanlar yomon xolesterolni organizmdan chiqarib tashlaydi.
3. POLBA
Polba va yangi sabzavotlar bilan salat
Endi bu nom kundalik hayotdan deyarli yo'qoldi, xuddi shunday bir muncha vaqt oldin donning o'zi ham kamchilikka ma'lum bo'lgan. Bu sayyoradagi eng qadimgi don ekinlaridan biriga tegishli bo'lsa-da. Arxeologlarning fikriga ko'ra, odamlar miloddan 8 ming yil oldin polbadan foydalanishni boshlagan.

Ammo sog'lom ovqatlanish tendensiyasi bizni ko'plab yangi ovqatlar, jumladan, farro bilan tanishtirdi. Shu nom ostida, Italiyada donli ekinlar shunday nomlanadi - bug'doyning yovvoyi turi, oddiy bug'doydan farqli o'laroq, hech qachon seleksionerlarning manfaatlari doirasiga tushmagan polba yashirinadi, ya'ni u hech qachon genetik modifikatsiyaga duchor bo'lmagan.

Kaloriyaliligi - 338 kkal/100 g. Oqsillar - 14,7 g. Yog'lar - 2,3 g. Uglevodlar 70 g. Kletchatka - 10,7 g.
Polbaning foydalari:

Bug'doydan olingan barcha donli ekinlar orasida polbada ovqat hazm qilish traktining to'g'ri ishlashini ta'minlaydigan eng ko'p ozuqa tolasi mavjud.
Temir gematopoetik jarayonlarda ishtirok etadi va qizil qon hujayralari ishlab chiqarishni oshiradi, bu ham metabolizmni tezlashtiradi.
Kalsiy va fosfor sog'lom suyaklar va tishlarni qo'llab-quvvatlaydi.
Tiamin tananing himoya funksiyalarini faollashtiradi.
4. RASM

5.jpg

Agar qaysi donning foydali ekanligi haqida gapiradigan bo'lsak va guruchning turli navlarini solishtirsak, unda yetakchilari qo’ng’ir (tozalanmagan) va bug'langan guruch bo'ladi. Tozalanmagan holda, qobig’ining saqlanishi tufayli, donning ozuqaviy qiymatini ta'minlaydigan barcha oziq moddalar saqlanib qoladi.

Kaloriyaliligi - 331 kkal/100 g. Oqsillar - 6,3 g. Yog'lar - 3,4 g. Uglevodlar - 76,17 g. Kletchatka - 14 g.
Guruchning foydalari:

Oq guruchdan farqli o'laroq, u qondagi glyukoza darajasini oshirmaydi, ya'ni qand miqdorini nazorat qilishga yordam beradi.

Rospotrebnadzor ma'lumotlariga ko'ra, barcha don ekinlari orasida u biologik qiymati bo'yicha eng yuqori sifatli oqsil sifatida ajralib turadi.

Ovqatga qo’shilgan boshqa mahsulotlarning hazm bo'lishini oshiradi.

U kleykovinani o'z ichiga olmaydi va bu oqsilga allergiyasi bo'lgan odamlarning ratsioniga mos keladi.

Guruch mutlaqo ko'p qirrali bo'lib, uni nafaqat bo'tqa yoki garnir sifatida pishirish mumkin, balki salatlar yoki sho'rvalarda ham ishlatilishi mumkin, issiq ovqatlarga qo'shiladi, boul komponenti sifatida tayyorlanadi.
Guruch shuningdek, dunyoning turli mamlakatlaridagi ko'cha taomlari madaniyatiga asoslangan Gavayi va Meksika sabzavot aralashmalari tarkibiga kiritilgan. Aralashmalarni oddiygina tovada 7 daqiqa davomida qovurish mumkin - va mazali, muvozanatli taom hech qanday kuch sarflanmasdan va juda tez tayyor bo'ladi. Agar sizda biroz ko'proq vaqt bo'lsa, guruch bilan turli taomlar pishirishingiz mumkin, masalan, sarimsoqli sousda krevetkalar, zanjabil va laym qo’shilgan tovuq yoki mol go'shti.
5. ARPA YORMASI
Darhaqiqat, arpadan ikki xil yorma tayyorlanadi - perlovka (butun don) va arpa yormasi (maydalangan don). Ularning ikkalasi ham bir xil foydali xususiyatlarga ega. Biroq, agar arpa yormalari har doim tozalanmagan donlardan tayyorlangan bo'lsa, demak u maksimal darajada foydali moddalarni saqlaydi, perlovka esa oldindan tozalanishi mumkin. Tanlovda xatolikka yo'l qo'ymaslik uchun do'konda o’rtasida qora chiziqli oval shakldagi donni izlaymiz - aynan shu qobiqning xavfsizligini ko'rsatadi.

Kaloriyaliligi - 352 kkal/100 g. Oqsil - 9,3 g. Yog’ - 1,1 g. Uglevodlar - 73,7 g. Kletchatka - 15,6 g.
Arpa yormalarining foydalari:

Tarkib bo’yicha kletchatka yetakchilardan biri.
Lizin aminokislotasi kuchli yallig'lanishga qarshi ta'sirga ega, bu shamollash va virusli kasalliklarni tezda yengishga yordam beradi.
Kuchli diuretik, buyraklar bilan bog'liq muammolarga yordam beradi va shish bilan kurashadigan vosita bo'lib xizmat qiladi.
Selen jigar to'qimasini tozalaydi, shuningdek, tanani onkologiyadan himoya qiluvchi T-moddalarini ishlab chiqarishni rag'batlantiradi.
6.jpg
6. BULGUR
Sharq mamlakatlari oshxonasida mashhur bo'lgan yorma, - bu yosh bug'doyning tozalangan, bug'langan va quritilgan donlaridir. U nozik yong'oq ta'mi va hidiga ega. Uning tarkibida kleykovina mavjud, ya'ni uni ushbu mahsulotga allergiyasi bo'lgan odamlar iste'mol qilmasligi kerak.

Kaloriyaliligi - 342 kkal/100 g. Oqsil - 12,2 g. Yog’ - 1,3 g. Uglevodlar - 63,4 g. Kletchatka - 12,6 g.
Bulgurning foydalari:

Vaznni nazorat qilishga yordam beradi, chunki u o'simlik tolalarini o'z ichiga oladi.
Jigarga detoksikatsiya jarayonlarida yordam beradigan safro oqimini rag'batlantiradi.
U kaliyga boy bo'lib, qon tomirlarini kengaytiradi va shu bilan qon bosimini pasaytiradi, ya'ni yurak tizimini himoya qiladi.
Magniy tinch va uzoq muddatli uyqu uchun mas'ul bo'lgan neyrotransmitterlarni ishlab chiqarilishini rag'batlantiradi
7.jpg
7. KINOA
8.jpg
Amarant oilasiga mansub yorma sog'lom ovqatlanish tendensiyasi bilan mashhur bo'ldi. Aslida, Janubiy Amerikaning tog'li hududlarida hindular uni bir necha ming yil oldin o'stirishgan. U juda ko'p o'simlik oqsiliga, muhim aminokislotalarga, vitaminlar va minerallarning ajoyib tarkibiga ega va kleykovinadan xoli. Salatlar va issiq ovqatlar uchun ideal komponent, reseptlarda siz u bilan guruchni osongina o’rnini almashtirishingiz mumkin.

Kaloriyaliligi - 368 kkal/100 g. Oqsil - 14,2 g. Yog’ - 6,1 g. Uglevodlar - 57,2 g. Kletchatka - 11,4 g.
Kinoa foydasi:

Fitin kislotasi zararli xolesterinni chiqarib tashlaydi va antioksidant sifatida'lib, saraton rivojlanishidan himoya qiladi.
Aminokislotalar hujayralarning o'sishi va yangilanishida ishtirok etadi, endokrin tizimning ishini normallantiradi.
U boshqa donlardan farqli o'laroq, yurak-qon tomir tizimi uchun foydali bo'lgan omega 3 yog’ kislotalarining yuqori miqdoriga ega.
O'z ichiga saponinlar - oshqozon osti bezi funksiyalarini qo'llab-quvvatlaydigan organik birikmalarni oladi.

BUNDAN TASHQARI O‘QING

Saytda bundan tashqari